tag:blogger.com,1999:blog-5074839624826433135.post8410718014793195278..comments2023-05-21T10:16:53.953+02:00Comments on Otto's Onderwereld: Charles Taylor, a catholic in a secular ageFloris Solleveldhttp://www.blogger.com/profile/11263385938570915715noreply@blogger.comBlogger1125tag:blogger.com,1999:blog-5074839624826433135.post-22810983133963355402008-01-23T21:38:00.000+01:002008-01-23T21:38:00.000+01:00Tiens, zo kom je nog eens iemand tegen. Maar genoe...Tiens, zo kom je nog eens iemand tegen. Maar genoeg small talk. <BR/><BR/>„Die Philosophen haben die Welt nur verschieden interpretiert, es kommt aber darauf an, sie zu verändern.“ Je kritiek op Taylor echoot die van Marx op zijn leermeester. Taylors hermeneutische arbeid is om de ‘morele bronnen’ te hervertellen zoals die door (de wat meer getalenteerde) mensen doorheen de westerse geschiedenis gearticuleerd zijn. In SA wordt de notie van een morele bron vervangen door de term ´volheid´: <BR/><BR/>‘We all see our lives, and/or the space wherein we live our lives, as having a certain moral/spiritual shape. Somewhere, in some activity, or condition, lies a fullness, a richness; that is, in that place (activity or condition), life is fuller, richer, deeper, more worth while, more admirable, more what it should be. This is perhaps a place of power: we often experience this as deeply moving, as inspiring’ (SA, p. 5). <BR/><BR/>Zoals je hier leest gaat het niet primair om een ‘ervaring’, maar om een bepaalde conceptie van het leven die hij – toegegeven, niet geheel ongemakkelijk – als ‘volheid’ doopt. SA is vooral het verhaal van hoe het ‘simplistische’ narratief van ‘Darwin refuted the Bible’, onder intellectuelen vrijwel hegemonisch kon worden – en zo de ervaring van seculariteit, van ‘an immanent order’ teweegbracht. (Of, met Dostojevski’s plastischer beeldspraak, het kristalpaleis.) Een cruciale vraag is of het narratief van de naturalistische atheïsten (Dawkins c.s.) inderdaad op ‘very inconclusive arguments’ (p. 562) berust. Het antwoord daarop heb ik niet. Het punt is dat Taylor hier beroep doet op de argumentatieve kracht van de notie van ‘volheid’: het atheïsme kon zegevieren doordat het een nieuwe, aantrekkelijke conceptie van volheid bood. Dit ‘dood-van-God’-narratief gaat als volgt: de mens heeft de kinderlijke neiging om dingen die hem goed uitkomen te geloven, maar door een onverschrokken en volhardend gebruik van de rede kunnen we tot een toestand van volwassenheid komen waarin we de wereld zien zoals die is: een uiteindelijk betekenisloos cluster energie en materie. Taylors stelling: dit narratief, dat wij moderne materialisten ons graag aan laten leunen, is diepgaand vertekenend. SA is grotendeels een hervertelling ter correctie hiervan. (Een mooie passage hierbij vind ik sectie 15 van ‘Unquiet Frontiers of Modernity’. Je kunt dit als katholieke apologie afdoen, maar dat is voor mij veel te kort door de bocht.)<BR/><BR/>De conflicten waar Taylor zich op richt liggen niet op het niveau van ‘implicaties en consequenties’, maar eerst en vooral op het niveau van interpretaties en narratieven. Dat is altijd een harde noot voor de behaviorist (bepaald slag Wittgensteiniaan), de Marxist, de Foucaultiaan enz.. Ons zelfbegrip is mede constitutief voor wie we zijn en hoe we handelen, de wereld als ‘gegeven’ is een mythe. Ook die interpretaties zijn weer politiek, materieel geconditioneerd enzovoorts, maar niemand komt om een best account van zijn eigen notie van ‘volheid’ heen. Een kantiaan handelt vanuit een notie van waardigheid van rationele autonomie – of hij doet dat niet en hij laat zich meeslepen door de Neigungen; dan voelt hij zich een slaaf van de materiële orde. Feit is dat zijn interpretatiekader beslissend is voor hoe hij in de wereld staat. De meeste accounts zijn natuurlijk wat meer tastend, of zelfs vertwijfeld en/of gespleten. Maar nogmaals, de notie van een best account van ‘volheid’ is onontkoombaar. En hij doet ertoe. <BR/>Niet waar? <BR/>Waarom anders door die duizenden pagina’s compacte argumentatie heenworstelen? <BR/><BR/>Wat was eigenlijk Marx’ motivatie om bij Hegel in de leer te gaan? <BR/><BR/>Wees gegroet, Ottokar. <BR/>MartinMartinhttps://www.blogger.com/profile/17968125605590003321noreply@blogger.com