Was there ever not a crisis in the humanities?

Essay that won the second prize in the Shout out for the Humanities competition, organized by advocacy group 4humanities.org. Personally, I consider the Humanities as an explanandum rather than something to shout out for, but it still makes sense to explain why we're in this game.

Image: Bernard Picart, The Muses warming themselves by the fire of bad books

Rumours have it that there is a crisis in the Humanities. That news is not new. According to one tract, there are four reasons for it:

• The classics are edited badly.
• Scholars promise too much, and then cannot live up to the expectations.
•  Scholars quarrel too much, and thereby give the Humanities a bad name.
• There is no money in it.

That is what theologist and journalist Jean le Clerc, one of the most prominent voices in the Republic of Letters of his day, wrote in 1699 in the first volume of his Parrhesiana. Especially point 4 still rings familiar.

The most recent episode in that crisis seems to have taken place last year, as a wave of student protests washed over Canada, the Netherlands and the UK opposing budget cuts, college fee rises and staff and student disempowerment especially in the non-STEM disciplines. No one complained about bad editions of the classics, but everyone involved seemed to agree that the university was not living up to its promises and instead leaving staff and students in the cold. One widely shared article compared academia to a Ponzi scheme, since it asks students to bury themselves in debt with the promise of jobs that they will rarely get, and if so only after years in graduate and post-doc limbo. If devoting your life to learning becomes like borrowing money from the mob, then something has gone gravely wrong indeed.

Er kleeft geen boekenstof aan

Louis Andriessen / DNO / Asko|Schönberg / The Quay Brothers: Theatre of the World
Gezien: 11 mei in Carré
Vandaag in Theaterkrant


The Last Man who Knew Everything, is de titel van een bundel over Athanasius Kircher (1602-1680). Die titel is ironisch: Kircher was vooral iemand die dacht alles te weten, die de ‘Egyptische wijsheden’ op alle obelisken in Rome vertaalde, speculeerde over de onderaardse wereld en over reizen langs de planeten, een wonderkamer vulde met naturalia en antiquaria, een ‘componeermachine’ ontwierp en kikkers weer tot leven probeerde te wekken.

Maar een knooppunt van kennis was hij zeker: in het Collegio Romano zat hij in het centrum van het wereldwijde Jezuïtische correspondentienetwerk, en met steun van de Paus liet hij zijn toch mild ketterse, prachtig geïllustreerde werken verschijnen in Amsterdam. In later eeuwen werd Kircher een curiosum voor bibliofielen en wetenschapshistorici; rond de eeuwwisseling is hij, mede door toedoen van Umberto Eco en een drietal tentoonstellingen, uitgegroeid tot een cultfiguur.

De nieuwe opera van Louis Andriessen, Theatre of the World, is dan ook niet de eerste artistieke adaptatie van het leven en werk van Vader Athanasius. Wel is het, als vlaggenschip-productie van DNO en het Holland Festival, beslist de grootste tot nu toe. De gebroeders Quay, die twee jaar geleden een fenomenale tentoonstelling in EYE hadden van hun lugubere marionettenspelen en stop-motion-animaties, ontwierpen het decor. Louis Andriessen is niet alleen de enige levende Nederlandse componist die school gemaakt heeft, hij heeft ook een reputatie voor pittige onderwerpen, zoals Che Guevara (Reconstructie), seks met paarden (Rosa, a horse drama) en seks met je vader (Anaïs Nin). Alle ingrediënten aanwezig, kortom, voor een geest- en zinnenprikkelend totaalkunstwerk.

En toen kon het natuurlijk alleen maar tegenvallen.