Verslag van de Gaudeamus Muziekweek (3)

Bij elke Muziekweek zijn er weer stukken die meer thuishoren onder de noemer 'receptiegeschiedenis' dan onder 'nieuwe muziek'. In het concert van het Nieuw Ensemble, vrijdagavond, is dat het aan het ensemble opgedragen Ramai van Dieter Mack. IJle rietblazers, felle ten hemel donderende geluidsuitbarstingen uit de piano en gong, en nog oosterse invloeden ook: Messiaenistischer moet het niet worden.
Meestal blijkt die schatplichtigheid ook wel uit de profielen in het programmaboekje, waarin de leermeesters worden opgesomd. Gek genoeg blijkt Mack een leerling van Ferneyhough te zijn, en prat te gaan op 'een achtergrond in de experimentele jazz, rock en electronische muziek'. En hij heeft ijverig naar gamelans geluisterd.

Voor oosterse invloeden zit je goed bij het Nieuw Ensemble, voor dit concert versterkt met een sho (Japans mondorgel), duduk (Armeense fluit met dubbel riet), en qanun (Arabisch hakkebord). Instrumenten die net als de gitaar en luit niet zijn opgewassen tegen het symfonisch geweld van batterijen blazers en strijkers maar het goed doen in kamerensembles. Misschien komen diezelfde instrumenten nog beter tot hun recht in het Ziggurat Ensemble, waarin ze een vaste plaats hebben en waar nog wat meer westernij uit is weggelaten. Maar rechtvaardiger Oost-West-verhoudingen leveren niet per se betere muziek op. Die exotische instrumenten hebben namelijk ook zo hun beperkingen, niet alleen qua volume maar ook qua toonbereik en speelmogelijkheden. Ziggurat is dan ook voor zijn repertoire grotendeels afhankelijk van Theo Loevendie, terwijl het NE - met een aantal leden van Ziggurat als 'vaste gastmusici' - zich kan onderscheiden van andere moderne ensembles, maar ook in de main-stream avant-garde meespeelt.

Met dat tot zijn beschikking is het toch vreemd dat Wilbert Bulsink het NE voor symfonieorkest laat spelen. Runner-up van verleden jaar Marco Momi doet het beter met Iconica, door de piano te temperen met 'gouden en zilveren bladeren' en een bescheiden tape af te spelen op twee ghettoblasters. Paul Usher is niet bang om aangename muziek te schrijven: in On the thread of a tune volgt de ene twinkeltoon op de andere vrolijke fladdering, elk lekkerbeetje van het ene instrument op een amuse van het volgende.

De afsluiter van de avond is hilarisch. Als het Nieuw Ensemble al is uitgespeeld, is er voor de mensen die niet op zaterdag hoeven te werken nog een gratis concert van het ensemble van het Conservatorium. (F.O. moest vandaag wel werken, maar hij was nog iets te hyper na zijn hardlooptraining om daar om te malen.) Fabian Svensson organiseert een soort van muzikale quiz: 25 korte stukjes, bijeengeknipt en -geplakt uit Mozart, Beethoven, Bach, de vier jaargetijden, Le Sacre du Printemps en Carmen, maar ook The Final Countdown, Solidarity Forever en het thema uit de Godfather, voert hij aan de piepjonge violiste Marleen Wester en haar posse van electrische gitaren, percussie, blokfluiten en melodica's. Raad ze alle vijfentwintig! De truc van het herhalen van een of twee maten, en dan even de hele melodie laten doorschemeren, wordt iets te vaak gebruikt, maar het publiek ligt in een breuk bij de ineengeschoven versies van de Sacre en van de Stagioni.
Het kan dus blijkbaar wél, een publiek van avantgardofielen een geweldige avond bezorgen met een uur lang losse themaatjes en muzikale amuses.